«اَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً کَلِمَةً طَیّبةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبةٍ اَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السّماء تُؤتی اُکُلَهاَ کُلَّ حینٍ بِاذنِ رَبِّها» (67)
«آیا ندیدی چگونه خداوند کلمه طیبه را به درخت پاکیزه ای تشبیه کرده که ریشه آن (در زمین) ثابت و شاخه آن در آسمان است؟! میوه های خود را هر زمان به اذن پروردگارش می دهد.»
مراد از درخت «طیبه» چیست؟
مفسران تفاسیر گوناگون دارند. بعضی آن را به توحید و بعضی به فرامین الهی و بعضی به ایمان و بعضی به مؤمن و بعضی به روش و برنامه های سازنده و... تفسیر کرده اند. معنای این کلمه وسیع است و ممکن است شامل همه مصادیق آن بشود. در روایتی از اصول کافی، از امام صادق علیه السلام نقل شده است که: پیامبر صلی اللَّه علیه و آله ریشه این درخت است و امیرمؤمنان علی علیه السلام شاخه آن و امامانی که از ذریه آنها هستند. شاخه های کوچکتر، و علم امامان میوه این درخت است. (68)
در روایتی دیگر که از طریق اهل سنت رسیده، آمده است که کسی از امام باقر علیه السلام سؤال کرد:
منظور از این درخت طیب که دارای ریشه ای ثابت است چیست؟
حضرت فرمودند: مراد از درخت، پیامبر صلی اللَّه علیه و آله است و شاخه آن علی علیه السلام است و میوه های آن حسن و حسین علیه السلام هستند و فاطمه شاخه کوچک آن است و شاخه های کوچکتر از آن، فرزندان فاطمه و برگهای آن، شیعیان و دوستان اهل بیت علیهم السلام می باشند (69)
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: من شجره هستم و فاطمه شاخه آن، علی عامل باروری آن و حسن و حسین میوه، و دوستداران آنان از امتم برگهای آن درخت می باشند و سپس فرمود: سوگند به آن کسی که مرا به راستی برگزید آنان در بهشت جاودان می باشند. (70)
و نیز آن حضرت فرمود: من شجره و علی شاخه و فاطمه عامل باروری و حسن و حسین میوه و شیعیان ما برگ های آن می باشند و هر گاه که درخت می روید برگ هایش فرود می ریزند. (71)
(67) ابراهیم، آیات 24 ـ 25.
(68) کافی، ج 1، ص 428.
(69) شواهد التنزیل، ج 1، ص 406.
(70) شواهد التنزیل، ج 1، ص 408.
(71) شواهد التنزیل، ج 1، ص 408.
